Czym zajmuje się logopedia stomatologiczna?

Logopedia to nauka o kształtowaniu właściwej mowy w okresie jej rozwoju a także o usuwaniu różnego rodzaju wad i zaburzeń mowy. Logopeda będzie wspierał dziecko w budowaniu kontaktu wzrokowego, uwagi słuchowej, wspólnego pola uwagi, naśladownictwa. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, w jakim stopniu i jakie funkcje wpływają na rozwój mowy. W tym celu logopeda ocenia sposób oddychania dziecka, sposób w jaki pracuje jego język, wargi, podniebienie. Będzie obserwował sposób spożywania przez dziecko pokarmu (gryzienie, żucie, połykanie) i pobierania płynu (picie). Prawidłowe wykonywanie wymienionych czynności ma ogromne znaczenie dla rozwoju mowy. Oddychamy, jemy, pijemy i wykonujemy wiele ruchów w obrębie naszej twarzy i jamy ustnej już w życiu płodowym. Dlatego warto skonsultować pojawiające się problemy w tym zakresie.

Czy logopedia to tylko wady i zaburzenia mowy?

Logopedia ma również związek ze stomatologią a konkretnie z ortodoncją? Terapia logopedyczna ułatwia leczenie ortodontyczne, może skracać czas jego trwania i jest pomocna w zapobieganiu nawrotom wady zgryzu. Współpraca ortodonty z logopedą opiera się na przygotowaniu pacjenta do leczenia, poprzez ćwiczenia mięśni języka, wytrenowanie poprawnej pozycji języka. W przypadku występowania wady zgryzu usunięcie lub zmniejszenie wady wymowy powoduje efektywniejsze leczenie ortodontyczne.

Co ma wspólnego logopedia z ortodoncją?

W związku z tym, iż jama ustna jest miejscem artykulacji głosek to bardzo istotne jest prawidłowe ukształtowanie zgryzu oraz właściwa funkcja języka. Dlatego w holistycznym podejściu do Małego Pacjenta stomatolog ortodonta kieruje dzieci z wadami zgryzu do logopedy i odwrotnie. W naszym gabinecie ortodontycznym w Otwocku leczymy nie tylko wady zgryzu, ale dzięki współpracy stomatologa z logopedą eliminujemy wady wymowy zapewniając wielopłaszczyznową opiekę dla naszych Małych Pacjentów. 

Wady zgryzu bardzo często spowodowane są złą pracą mięśni twarzy, ust, języka a także gardła. U wielu pacjentów ortodontycznych zauważa się również zaburzenia miofunkcjonalne, co wiąże się w szczególności z nieprawidłowym sposobem połykania (połykanie infantylne) a także nieprawidłową pozycją spoczynkową języka. W prawidłowej pozycji spoczynkowej masa języka całą swoją powierzchnią przylega do podniebienia twardego, usta są zamknięte, zęby są zwarte, a oddychanie odbywa się przez nos. Tylko wówczas mięśnie wewnętrze i zewnętrzne języka są w równowadze a kości twarzoczaszki mają warunki do prawidłowego rozwoju.

Na co wpływa nieprawidłowa pozycja języka u dziecka?
• nieprawidłową wymowę głosek, zaburzenia wymowy, ponieważ osłabiona jest motoryka narządów artykulacyjnych 
• wady zgryzu, nieprawidłowy zgryz i rozwój twarzoczaszki. Jeśli język nie pracuje na podniebieniu, staje się ono wąskie i wysoko wysklepione, a zęby się tłoczą. Dodatkowo Jeśli język zamiast na podniebieniu leży między zębami, rozszczelniają się łuki zębowe

Logopeda w poszczególnych etapach przygotowuje i przeprowadza ćwiczenia języka, warg, połykania, dodatkowo pracuje nad koordynacją wzrokowo – ruchową oraz oddychaniem. U dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym terapia jest często wspomagana zastosowaniem elastycznych aparatów ortodontycznych typu trainer oraz płytki przedsionkowej. Obecnie na rynku stomatologicznym istnieje wiele rodzajów aparatów elastycznych, dostosowanych do wieku, fazy wzrostu pacjenta, a także etapu wymiany uzębienia mlecznego na stałe. Ich wspólną zaletą, zarówno w leczeniu ortodontycznym, jak i terapii logopedycznej, jest istotna zmiana ustnego toru oddechowego podczas spoczynku na prawidłowy – pacjent oddycha przez nos, natomiast język jest spionizowany.

Połączenie terapii logopedycznej dla dzieci z leczeniem ortodontycznym daje szansę na całkowicie wyeliminowanie problemów związanych z wadami zgryzu oraz wadami wymowy. Kluczowa jest stała współpraca logopedy z ortodontą. Zdrowe zęby to nie wszystko. Ważny jest też prawidłowy zgryz i prawidłowe funkcjonowanie całej jamy ustnej.

Kiedy skonsultować dziecko u logopedy?

Terapia prowadzona przez logopedę powinna przebiegać w jak najwcześniejszym okresie rozwoju dziecka, gdyż w miarę upływu lat leczenie staje się trudniejsze
Diagnozę warto logopedyczną przeprowadzać u dzieci, u których zauważamy jakiekolwiek problemy z:
• Uchwyceniem brodawki i zassaniem pokarmu
• Jest niespokojne w trakcie karmienia
• W trakcie karmienia słychać dodatkowe odgłosy „cmokania”, „kumkania”
• Dziecko krztusi się pokarmem, łyka dużo powietrza w trakcie karmienia
• Nie radzi sobie z utrzymaniem smoczka 
• Ma zgryz otwarty i nieprawidłową pozycje języka
• Ma często otwartą buzię (oddychanie torem ustnym)
• Występują problemy przy rozszerzaniu diety
• Pomiędzy 6 a 10 miesiącem życia brak gaworzenia, reakcji na bodźce płynące z otoczenia
• Około 12 miesiąca nie pojawiają się próby powtarzania prostych słów, brak gestu wskazywania

• Zaburzenia wymowy i problemy z wymową głosek

Jak często chodzić z dzieckiem do logopedy?

Terapia logopedyczna powinna odbywać się średnio raz w tygodniu (30-45 min), a później – w celu utrwalenia sprawności – jeden lub dwa razy w miesiącu. Ćwiczenia zalecane przez logopedę powinny być także codziennie wykonywane w domu. Współpraca rodziców Małego Pacjenta jest kluczowa dla właściwego postępu terapii ortodontyczno-logopedycznej. Efekty leczenia wad zgryzu i wymowy zależą od systematyczności w ćwiczeniach logopedycznych Małego Pacjenta. Kolejną istotną kwestią jest opracowanie wspólnego planu leczenia, tak by leczenie ortodontyczne i terapia logopedyczna miały charakter etapowy i równoległy, a ćwiczenia stosowane przez logopedę mogły ulegać modyfikacji wraz z postępem leczenia ortodontycznego.

W naszym gabinecie ortodontycznym w Otwocku stawiamy na szerokie i międzydyscyplinarne leczenie, dlatego naszych Małych Pacjentów, którzy wymagają terapii wad zgryzu, mają problemy z wymogą głosek lub potrzebują ćwiczenia języka oferujemy terapię logopedyczną pod okiem specjalisty logopedii stomatologicznej.